Çocuğunuzun konuşmaması sizi endişelendiriyor olmalı. Bu durumda yapabileceğiniz bazı şeyler ve izlemeniz gereken adımlar var. Öncelikle şunu belirtmek isterim ki her çocuğun gelişim hızı farklıdır ve bazı çocuklar diğerlerine göre daha geç konuşmaya başlayabilir. Ancak yine de bu durumu ciddiye almak ve bir uzmana danışmak önemlidir.
Ne Yapmalısınız?
-
Çocuğunuzu Dikkatle Gözlemleyin:
- Yaşına uygun beklenen konuşma becerilerini araştırın. Çocuğunuzun kaç aylık olduğunu belirtmemişsiniz, bu nedenle genel bir çerçeve sunacağım:
- 6-12 ay: Babıldama, farklı sesler çıkarma, ismine tepki verme, basit jestler kullanma beklenir.
- 12-18 ay: Tek kelimeler söyleme, tanıdık nesneleri işaretle gösterme beklenir.
- 18-24 ay: 50'den fazla kelime bilme, iki kelimeli basit cümleler kurma beklenir.
- 24-36 ay: Daha fazla kelime ve üç kelimeli cümleler kurma, konuşmasının yabancılar tarafından en az %50 anlaşılması beklenir.
- Başka iletişim kurma yolları var mı? Göz teması kuruyor mu, sizi işaret ediyor mu, jest ve mimiklerini kullanıyor mu? İletişim kurma isteği var mı?
- Söylenenleri anlıyor mu? Basit yönergeleri takip edebiliyor mu?
- Motor gelişimi nasıl? Oturma, emekleme, yürüme gibi becerileri yaşına uygun mu?
- Sosyal ve duygusal gelişimi nasıl? Diğer çocuklarla etkileşim kuruyor mu? Duygularını ifade edebiliyor mu?
- Yaşına uygun beklenen konuşma becerilerini araştırın. Çocuğunuzun kaç aylık olduğunu belirtmemişsiniz, bu nedenle genel bir çerçeve sunacağım:
-
Bir Uzmana Danışın: Çocuğunuzun konuşmamasıyla ilgili endişelerinizi vakit kaybetmeden bir çocuk doktoru veya çocuk psikiyatristi ile paylaşın. Doktor, çocuğunuzun genel gelişimini değerlendirecek ve gerekirse sizi ilgili uzmanlara (dil ve konuşma terapisti, odyolog, çocuk nöroloğu gibi) yönlendirecektir.
-
Odyolojik Değerlendirme (İşitme Testi): Konuşma gelişiminde işitmenin çok önemli bir rolü vardır. Çocuğunuzun işitmesinin normal olduğundan emin olmak için bir odyolog tarafından değerlendirilmesi gerekebilir.
-
Dil ve Konuşma Terapisti Değerlendirmesi: Bir dil ve konuşma terapisti, çocuğunuzun dil ve konuşma becerilerini detaylı olarak değerlendirecek ve bir gecikme veya bozukluk olup olmadığını belirleyecektir. Değerlendirme sonucuna göre bir terapi planı oluşturulabilir.
Konuşma Gecikmesinin Olası Nedenleri:
- Gecikmiş Dil Gelişimi: Bazı çocuklar sadece yaşıtlarına göre daha yavaş konuşmaya başlayabilirler.
- İşitme Sorunları: Hafif veya geçici işitme kayıpları bile konuşma gelişimini etkileyebilir.
- Dil ve Konuşma Bozuklukları: Artikülasyon bozuklukları, fonolojik bozukluklar gibi durumlar konuşmayı etkileyebilir.
- Otizm Spektrum Bozukluğu: Bazı otizmli çocuklar konuşmada gecikme yaşayabilir veya farklı iletişim पैटर्नleri gösterebilir.
- Zihinsel Yetersizlik: Zihinsel yetersizliği olan çocukların konuşma gelişimi de genellikle gecikir.
- Motor Gelişim Geriliği: Ağız ve yüz kaslarının koordinasyonunda sorunlar konuşmayı etkileyebilir.
- Çevresel Faktörler: Yetersiz dil uyaranı, aşırı koruyucu tutumlar veya iletişim kurma fırsatlarının azlığı konuşmayı geciktirebilir.
- Genetik Yatkınlık: Ailede geç konuşan bireylerin olması, çocukta da benzer bir durumun görülme olasılığını artırabilir.
- Prematüre Doğum veya Büyüme Gelişme Geriliği
- İki Dil Konuşulan Ortam: Bazen iki dilli ortamda büyüyen çocuklar tek dilli akranlarına göre konuşmaya biraz daha geç başlayabilirler. Ancak bu durum genellikle bir sorun teşkil etmez ve zamanla her iki dilde de akıcılık kazanırlar.
Evde Çocuğunuzu Konuşmaya Teşvik Etmek İçin Yapabilecekleriniz:
- Onunla Sürekli Konuşun: Günlük aktiviteleriniz sırasında neler yaptığınızı anlatın, sorular sorun ve cevaplarını dinleyin.
- Basit ve Anlaşılır Cümleler Kurun: Kelimeleri doğru telaffuz edin ve çocuğunuzun tekrar etmesini teşvik edin.
- Oyunlar Oynayın: Şarkılar söyleyin, tekerlemeler okuyun, nesnelerin isimlerini söyleyin ve taklit oyunları oynayın.
- Görsel Materyaller Kullanın: Resimli kitaplar, kartlar veya günlük nesneleri kullanarak kelime öğrenmesini destekleyin.
- Onun İlgisini Çeken Konular Üzerine Konuşun: Hangi oyuncaklarla oynuyorsa veya neye bakıyorsa onun hakkında konuşun.
- Sabırlı Olun ve Baskı Yapmayın: Çocuğunuzu konuşmaya zorlamayın, onu cesaretlendirin ve her türlü iletişim çabasını olumlu karşılayın.
- Konuştuğunda Onu Dikkatle Dinleyin: Ne söylemek istediğini anlamaya çalışın ve söylediklerine anlamlı cevaplar verin.
- Yaşıtlarıyla Bir Araya Gelmesini Sağlayın: Sosyal etkileşim, dil gelişimini olumlu yönde etkiler.
- Televizyon ve Ekran Süresini Sınırlandırın: Özellikle küçük yaşlarda ekran karşısında geçirilen zamanın dil gelişimi üzerinde olumsuz etkileri olabilir.
Unutmayın ki erken tanı ve müdahale, konuşma gecikmesi olan çocukların gelişiminde önemli bir fark yaratabilir. Lütfen bir uzmana danışmaktan çekinmeyin.